voor meer: www.tiemens.info
… aardig om te zien en oorverdovend dat kanongebulder . . .
Bladerend in een pakketje oude familiecorrespondentie dat oom Wim Tiemens mij naliet, stuitte ik op enkele brieven uit 1909 met alleraardigste passages over het optreden van mijn overgrootvader, Hendrik Jan Tiemens, als schadecommissaris bij een grote legeroefening in het gebied tussen Ede en Otterlo. Hij diende in die tijd als rentmeester bij A.A.C. baronesse Brantsen – Bohlen, die op kasteel Zijpendaal bij Arnhem woonde.
De manoeuvres
In de brief van 19 september 1909 aan één van zijn kinderen, merkte hij op:
'Ik moet morgen naar Harskamp om de manoeuvre bij te wonen om de schade te taxeren die door de legeroefeningen wordt aangericht. Met de heer Sanders uit Oosterbeek ben ik in die commissie benoemd en zullen wij daar dagelijks, een week lang, bij moeten zijn. Ik hoop dus dat we dan maar mooi weer mogen hebben. Dan is dit nog wel eens aardig om te zien en wij doen het natuurlijk niet voor niks.’
Op 4 oktober 1909 deed hij vervolgens verslag van zijn lotgevallen tijdens de vijfdaagse oefening:
'Met de manoeuvres trof ik het ook maar weer. Slechts één dag regen. Vijf dagen van 10 tot 1 uur zijn we er heen geweest. Ik ging 's morgens per spoor naar Oosterbeek of Ede en dan met de heer Sanders per rijtuig naar het terrein. Wij kregen een groene band om de arm en bewogen ons vrij tussen de oorlogvoerende troepen. Het was aardig om te zien en oorverdovend dat kanongebulder. Schade werd er in de heide achter Ede en bij Otterlo niet aangericht; alleen een kleinigheid te Oud Reemst.
Wij hadden niet veel te doen en verdienden dus f 8, - per dag gemakkelijk. Het is zo heel aardig om die manoeuvres te zien, maar men kan zich dan enigszins een voorstelling maken wat het zijn moet als het niet spelen maar werkelijkheid is.'
De werkelijkheid
Zou hij nog eens hebben teruggedacht aan de manoeuvres die hij vijf jaar voordien tussen Ede en Otterlo bijwoonde, toen hij op 7 augustus 1914 de volgende woorden aan het briefpapier toevertrouwde:
'De berichten van de oorlog zijn ontzettend. Ook in Arnhem waren heden reeds gewonden aangebracht.'
Rond 6 oktober 1914 was het gebulder van de kanonnen bij Antwerpen zelfs in Arnhem te horen:
'In en om Antwerpen is het een toestand, veel vluchtelingen. Van hier hebben we de laatste dagen het doffe gedreun van het kanongebulder kunnen horen.'
Uit de correspondentie blijkt voorts, dat het gehele rentmeestersgezin het verloop van de strijd met grote zorg volgde. En dat niet alleen vanwege het grote aantal doden, gewonden en vluchtelingen, maar ook omdat Carl Leopold Eugen Graf von der Goltz, de schoonzoon van baronesse Brantsen, als Generalmajor der Duitse Cavalerie (de Ulanen) ten strijde was getrokken. Het volgende berichtje uit een brief van 18 september 1914, zonder twijfel door de rentmeester neergeschreven om aan te geven aan welke grote gevaren de graaf wel blootgesteld was, kan nu nog slechts een glimlach opwekken:
'Van Graf von der Goltz hoort men hier niet veel. De laatste brief was de 28 augustus en na die tijd nog een bericht dat hij 7 september nog welvarens was. Eén paard was reeds onder hem doodgeschoten en een ander paard van hem was spoorloos verdwenen.'
